درک تاثیرات استراتژی نظام جهانی بر ایران لازمه خروج از بحران 

شوشان ـ دکتر فتح اله دهقان/ دانش آموخته جغرافیای سیاسی

بستر نامناسب جامعه ایرانی در جهت درک و فراگیر شدن تفکر مشروطه خواهی ،عملکرد بخشی از نخبگان  ودخالت خارجی با به توپ بستن مجلس و شروع استبداد  صغیر، ایرانیانی  را که تحقق مشروطه را برای نیل به توسعه این سرزمین ضروری می پنداشتند به اغما برد.
در دوران قاجار، خصوصا در اوآخر این سلسله ؛عدم وجود حکومت مرکزی فراگیر و قدرتمند ،ناامنی ،مشکلات اقتصادی ،اجتماعی،سیاسی و دخالت مفرط خارجی موجب شد، ایرانیان به خود آمده و نخبگان وعامه مردم ایران آرزوی نجات کشور از ان منجلاب را داشتند.
در این گیر ودار، استراتژی نظام جهانی بر ایجاد حکومت مرکزی وقرار گرفتن  ایران در مدار بازی قدرتهای جهانی قرار گرفت .
قرار گرفتن خواست عمومی داخلی واستراتژی نظام جهانی در یک راستا زمینه را برای حل مشکلات کشور فراهم‌نمود .
نخبگان ایرانی براساس عرق ملی، این فرصت تاریخی را غنیمت شمرده ودر جهت توسعه کشور اقداماتی صورت گرفت .
از زاویه دیگر  ،گمان میرود با  هدایت بر نامه ای ظریف و دقیق از خارج،  نخبگانی که باید به مثابه موتور محرکه توسعه کشور عمل می نمودند،جذب گروههای سیاسی وابسته به قدرتها ی جهانی شدند و به ابزاری برای اختلال  در توسعه بدل شدند .
تحولات ورویدادهایی موجب شد، ایران از متحدی استراتژیک به دشمن غرب تبدیل شود .
تداوم این وضعیت و  رویدادهای مستحدثه ،موجب بحرانی شدن شرایط و رویارویی مستقیم در جنگ ۱۲روزه شد.
چکیده متنم:
در زمان قاجاریان 
مشکلات وبحرانهای مبتلا به مردم وکشور در داخل، همچنین ظلم و جور حاکمان و کارگزاران وبی عدالتی مفرط مردم  را عاصی نموده  و دخالت خارجیها نیز اظهر من الشمس بود.
در این برهه زمانی ، علیرغم کارشکنی برخی قدرتها،هماهنگی استراتژی جهانی وخواست داخلی موجب شد به تدریج پیشرفتهایی حاصل  و مشکلات کشور مرتفع شود .
در برهه کنونی ،به نظر میرسد با  توجه به رویدادها و حوادث میان ایران وغرب ،چرخش استراتژیکی نسبت به ایران  در سیاست کلان غربی ها در حال رخ دادن است .
به این مفهوم که سیاست مدارا و همکاری با ایران ،جای خود را به استراتژی انزوا وتبدیل ایران به سرزمین سوخته و حتی تجزیه ایران داده است .
همان طور که نخبگان و مردم ایران در گذشته  با هوشیاری از آن فرصت تاریخی برای حل مشکلات این سرزمین استفاده بهینه کردند.
 در مقطع کنونی نیز هوشیاری نخبگان ،عامه ایرانیان و تصمیم سازان کشور ودرک این واقعیت که استراتژی نظام جهانی برای  کشور تعیین کننده است می تواند موجبات رهایی ازاین بحران را  فراهم نماید .